Penningmeester ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta stapt op
Gerben Hieminga trad onlangs onverwacht af als penningmeester van Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta. Hij heeft daarvoor twee redenen: de zwaarder wordende combinatie van privé en (vrijwilligers)werk en het ‘onjuiste gedrag’ waarmee hij binnen deze organisaties werd geconfronteerd.
Gerben Hieminga (1977) is opgeleid als bouwkundige en econoom en is werkzaam in de financiële sector. Tot voor kort was hij penningmeester van de stichtingen Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland’ (sinds: 2012) en Sangha Metta (sinds: 2010), en lid van de Participatieraad van de BOS (sinds: 2011). Op 8 juli 2014 legde Hieminga deze functies neer. De redenen: het beslag dat de combinatie van privé en (vrijwilligers)werk op hem legt en ‘onjuist gedrag’ waarvoor hij als bestuurder geen verantwoording wil dragen.
Hieminga, econoom in de financiële sector, schreef zich op 8 juli 2014 in het Handelsregister uit als penningmeester van de stichtingen Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta, de netwerk-sangha van Jotika Hermsen. Behalve deze stichtingen verlaat hij ook de Participatieraad van de BOS waarin hij Sangha Metta vertegenwoordigde.
‘Vipassana Nederland’ (opgericht: 8 oktober 2012) probeert een permanent centrum voor beoefenaren van vipassana-meditatie te realiseren, waarin naast meditatiebeoefening ook gelegenheid is ‘te studeren, te ontmoeten en uit te wisselen.’ Sangha Metta is een netwerk-sangha van vipassana beoefenaren in de traditie van de Birmese leraar Mahasi Sayadaw en de Thaise leraar Mettavihari († 2007).
Onverwacht
Hieminga’s vertrek komt onverwacht. Het volgt kort op het onlangs verschenen interview dat Paul Boersma met hem had voor SIMsara (mei 2014), de nieuwsbrief van de Stichting Inzichts Meditatie (SIM). Daarin komt Hieminga — samen met SIM- en ‘Vipassana Nederland’-secretaris Hans Gijsen — uitvoerig aan het woord over de plannen voor een permanent vipassana-centrum in Nederland.
Eén dag na zijn vertrek verscheen Nieuwsbrief 3 (9 juli 2014) van ‘Vipassana Nederland’. Hierin wordt Hieminga nog als penningmeester en contactpersoon voor donateurs aangeduid. Ook kondigt de stichting aan dat hij als bestuurder deelneemt aan een symposium op 13 december 2014. Inmiddels zijn Hieminga’s naam en functie van de websites van ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta verwijderd. Behalve dat besteedden de organisaties geen aandacht aan zijn vertrek.
Toelichting
Op verzoek van • open boeddhisme • lichtte Hieminga de redenen voor zijn beslissing toe. ‘Ten eerste ben ik anderhalf jaar vader en in die tijd heb ik gemerkt dat de combinatie van het vaderschap en een drukke baan steeds moeilijker te combineren zijn met het intensieve vrijwilligerswerk van beide bestuursfuncties. Ik heb daarom besloten meer tijd voor mijn gezin vrij te maken in deze drukke jaren van het vaderschap.’
De andere reden is een verschil van inzicht over het resultaat dat van boeddhistische beoefening verwacht mag worden: ‘Het boeddhistische pad kan volledig begrip bieden van veranderlijkheid, de illusie van ego en het onbevredigende karakter van alles wat geconditioneerd is. Dat wil echter niet zeggen dat gedrag dat maatschappelijk als onjuist beoordeeld kan worden niet of zelfs nooit meer optreedt.’
Hieminga doelt hiermee op een klassiek beginsel uit de boeddhistische leer of dhamma: de drie kenmerken van ieder geconditioneerd verschijnsel (tilakkhana) in samsara, ook wel het ‘cyclische’ of ‘niet-verlichte’ bestaan genoemd. Deze kenmerken zijn: vergankelijkheid (anicca), lijden of ’onbevredigendheid’ (dukkha) en zelfloosheid (anatta). Wie zich dit inzicht werkelijk eigen maakt, beëindigt zijn of haar lijden voorgoed (dukkha nirodha).
‘Domme dingen’
Hieminga maakt daarbij echter een kanttekening:
‘Ook mensen die de dhamma voor een groot deel of zelfs geheel gezien hebben, zijn naast goede ook nog steeds tot domme dingen in staat.’
Hij stelt vast dat veel mediterenden tegelijk verlangen ‘naar een einddoel van perfect menselijk gedrag, altijd en overal.’ Zo worden zij van twee kanten uiteen getrokken. Volgens Hieminga besteden boeddhistische leraren en bestuurders aan deze twee aspecten te weinig, of te eenzijdig aandacht.
Hieminga legt uit dat hij ‘transparantie en congruentie’ belangrijk vindt. Dit betekent: iemands overtuiging, houding en gedrag moeten met elkaar in overeenstemming zijn, inzichtelijk en passend bij het nagestreefde doel. Het afgelopen half jaar kwam Hieminga geleidelijk tot het inzicht dat het hieraan binnen beide stichtingen op belangrijke onderdelen schort.
‘Ik ben als bestuurder te vaak geconfronteerd met in mijn ogen onjuist gedrag, waarbij ik niet inhoudelijk reageer op specifieke kwesties.’
Omdat de overschreden grenzen in zijn ogen wezenlijk zijn, wilde Hieminga over deze observaties niet ‘onderhandelen’. Wie denkt voor verandering te kunnen zorgen moet op zijn post blijven, vindt hij. Maar binnen de ‘gegeven structuren en bestuurlijke context’ ziet Hieminga daartoe geen mogelijkheid. ‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik hiervoor als bestuurder niet langer verantwoordelijkheid kan en wil nemen.’
Hieminga geeft toe dat zijn vertrek bij met name ‘Vipassana Nederland’ wellicht onverwacht en op een ‘onhandig moment’ komt. Hij voert aan dat het recente SIMsara-interview maanden geleden is opgenomen en de Nieuwsbrief zo snel niet meer kon worden gewijzigd.
Over zijn opvolging maakt hij zich geen zorgen: ‘Het bestuur van beide stichtingen is zo ingericht dat het voortbestaan niet afhangt van een individuele bestuurder. Mijn aftreden heeft dan ook geen invloed op de activiteiten van beide stichtingen. De overige bestuursleden gaan op zoek naar een nieuwe penningmeester.’
Of zijn aangekondigde deelname aan het symposium van ‘Vipassana Nederland’ (13 december 2014) doorgaat, weet Hieminga nog niet: ‘Dat is een punt waarover we een besluit nemen na de vakanties, medio september. We kijken in goed overleg of ik alleen als mediterende aan de discussie deelneem, of dat iemand anders in mijn plaats treedt.’ Zolang niet anders besloten wordt, blijft het programma ongewijzigd.
Hans Gijsen, secretaris van de stichting Meditatie- en Studiecentrum ‘Vipassana Nederland’, wil niet reageren op het vertrek van Gerben Hieminga als penningmeester van de stichting.
Update 4 augustus 2013
In tegenstelling tot wat eerder in dit bericht werd vermeld geldt eigenaar Henk Barendregt niet als beheerder van de website van de Mettavihari Heritage Sangha (Vipassana-nederland.nl). De beheerder is Henk van Voorst, één van de 14 leraren waaruit deze sangha bestaat. De webredactie bestaat uit Henk Barendregt, Paul Boersma, Jotika Hermsen, Aad Verboom en Henk van Voorst.
Netwerk-sangha
• Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta maken deel uit van een grotere netwerk-sangha;
• Een groep van veertien vipassana-leraren, die door of namens de Thaise monnik Mettavihari († 2007) zijn benoemd, speelt binnen dat netwerk een centrale rol;
• Zij treden op als boeddhistisch leraar, vervullen bestuurlijke functies, en zijn lid van de ‘dhamma-commissie’ van ‘Vipassana Nederland’;
• Sinds 1 juli 2014 treedt deze groep, die bekend staat als ‘De Veertien’, zelfstandig naar buiten als de Mettavihari Heritage Sangha, via de website Vipassana-nederland.nl;
• Deze domeinnaam is eigendom van Henk Barendregt, één van deze veertien leraren;
• De website van de Mettavihari Heritage Sangha wordt beheerd door leraar Henk van Voorst. Ook hij is één van ‘De Veertien’;
• De naam van de site (Vipassana-nederland.nl) kan voor verwarring zorgen, omdat deze niet verwijst naar, of behoort tot, Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland’.
Permanent vipassana-centrum
• Sinds Gerben Hieminga’s vertrek (8 juli 2014) bestaat het bestuur van de stichting Meditatie en Studie Centrum ‘Vipassana Nederland uit Anca Ansink (voorzitter), Hans Gijsen (secretaris) en Joost van den Heuvel Rijnders;
• De functie van penningmeester is vacant;
• Ansink en Gijsen gaven tijdens een Vriendendag van ‘Vipassana Nederland’ (26 oktober 2013) aan geen financiële expertise te bezitten. Ook Van den Heuvel Rijnders mist een financiële achtergrond;
• De stichting probeert sinds 2012 een permanent vipassana-centrum te realiseren;
• Dat jaar bracht het bestuur een bod uit op Huize Loreto in Lievelde (vraagprijs: € 2 miljoen);
• In 2013 sprak het bestuur met vastgoedondernemer Harry Rijken over de koop, huur, of huur-koop van het voormalig het Maitreya Instituut in Emst;
• Voorzitter Anca Ansink meldt op 7 september 2013 in het Boeddhistisch Dagblad dat het desbetreffende centrum er in 2016-2017 zal zijn.
• Tot voor kort bezocht het bestuur van ‘Vipassana Nederland’ regelmatig nieuwe locaties: ‘Voortschrijdend inzicht heeft ons echter geleerd dat die stap op dit moment te groot is.’
• In Nieuwsbrief 3 (9 juli 2014) schrijft het bestuur voor het verwezenlijken van haar vastgoed-plannen een bedrag van € 1 tot € 2 miljoen nodig te hebben.
• Een groep van veertig donateurs maakt daartoe maandelijks geld over;
• Enkele sympathisanten zeggen toe ieder €10.000 tot € 20.000 te doneren ‘zodra er een concrete locatie is en de donateur achter die locatie kan staan’;
• Op 25 maart 2014 laat het bestuur (mét Gerben Hieminga) in Nieuwsbrief 2 weten € 8.000 (‘bijeengebracht door 50 sympathisanten’) op de rekening te hebben. Ook wordt € 20.000 gedoneerd zodra tot aankoop wordt overgegaan.
• Op 27 juni 2014 houdt ‘Vipassana Nederland’ een zogeheten Co-creatie workshop onder leiding van Jochum Stienstra, directeur van Ferro Explore! en vipassana beoefeneaar en marketing onderzoeker;
• Deelnemers waren leraren, beoefenaars, vrienden/donateurs en bestuurders van verschillende organisaties;
• De Thais boeddhistische stichting Buddhavihara in Landsmeer wil in Purmerend een ‘grote meditatiehal en kleinere slaapcellen voor ongeveer 40 mensen’ vestigen;
• Mede-initiatiefnemer Adi Ichsan (lid van ‘De Veertien’, penningmeester van Dhammadipa in Amsterdam) stelt dat Buddhavihara ook ‘autochtone theravada groepen’ retraite faciliteiten wil aanbieden;
• Daarmee doorbreekt de Thaise sangha haar isolement. Etnisch boeddhisten concurreren hiermee met andere boeddhistische aanbieders die hetzelfde voornemen koesteren: Maitreya Instituut, Tibetaans Instituut, Phuntsok Chöling, Metta Vihara en ‘Vipassana Nederland’, bijvoorbeeld.
Lees ook
• Reconstructie — Boeddhisten in vastgoed (1)
• Reconstructie — Boeddhisten in vastgoed (2)
• Reconstructie — Boeddhisten in vastgoed (3)
• Nieuws — Phuntsok Chö Ling: € 500.000 in drie dagen
• Meditatie en Studie Centrum ’Vipassana Nederland’
• Nieuwsbrief Meditatie en Studie Centrum ’Vipassana Nederland’
• Vrienden van het Vipassanacentrum in Deventer bijeen (26-10-2013, pdf)
• Resultaten Co-creatie Workshop ‘Vipassana Nederland’
• Sangha Metta
• Mettavihari Heritage Sangha
• Stichting Inzichts Meditatie
• Paul Boersma – Interview met het bestuur van ‘Vipassana Nederland’ (mei 2013)
• Participatieraad BOS
• Three Marks of Existence (tilakkhana)
One Response to “Penningmeester ‘Vipassana Nederland’ en Sangha Metta stapt op”
‘Het boeddhistische pad kan volledig begrip bieden van veranderlijkheid, de illusie van ego en het onbevredigende karakter van alles wat geconditioneerd is. Dat wil echter niet zeggen dat gedrag dat maatschappelijk als onjuist beoordeeld kan worden, niet of zelfs nooit meer optreedt.’
Ik dacht, dat je daarmee hier in het Westen een open deur intrapte. Het is met zoveel dingen zo, dat wat je hoopt niet hetzelfde is als wat je uiteindelijk krijgt.
Overigens is het in het boeddhisme wel zo, dat om volledig begrip te krijgen, je moreel juist moet handelen. Juist handelen en meditatie zijn elk onderdelen van het achtvoudig pad. Het een roept niet automatisch het ander op. (Wel versterken ze elkaar positief, naar mijn mening.)