Privégeld voor redding nieuwe ‘BOS’

6 september 2013

De BOS gebruikt de Stichting Vrienden van de BOS (St VBOS) voor een reddingscampagne. Ze wil zo geld ophalen dat ook kan worden gebruikt voor initiatieven van de rechtsopvolger van deze publieke omroep na 2015.

De BOS, opererend binnen het publieke omroepstelsel, denkt dat sympathisanten en particuliere donateurs de voortzetting van haar omroepactiviteiten vanaf 2016, wellicht buiten het publieke bestel, veilig zullen stellen.

De boeddhistische omroep roept sympathisanten en donateurs op nú in actie te komen: ‘Gaan onze programma’s u aan het hart? Dan is dit het moment om ons te steunen. Zonder die steun zal de BOS misschien na 2015 niet blijven bestaan.’

Drietrapsraket

Om haar continuïteit te verzekeren lanceert de BOS die zich in een juridisch geschil met het Commissariaat voor de Media (CvdM) op haar volstrekte autonomie beroept, een drietrapsraket. Ze maakt gebruik van de diensten van de St VBOS, de Participatieraad (PAR) en zendmachtigingshouder BUN.

Gevraagd naar hun plannen zeggen Marja Timmer (bestuurslid BOS, voorzitter PAR) en Reinier Tilanus (bestuurslid BUN) in het BD (BUN en BOS: ‘Alles op alles zetten om te kunnen blijven uitzenden’, 29 augustus 2013) ‘alle opties’ te overwegen.

Marja Timmer: ‘Uitzenden via internet houden we als een mogelijkheid in het achterhoofd, maar het is een van de opties. Dat kost ook geld en ik weet op dit moment niet wie de productie-en uitzendkosten zou kunnen financieren. We richten ons nu op het behoud van zendtijd voor onze omroep in het huidige systeem.’

Timmer en Tilanus speculeren over een toekomst voor de BOS buiten het publieke bestel, op het internet of in een Europese omroeporganisatie.

Tilanus denkt dat het beïnvloeden van de politieke besluitvorming in Nederland nog de moeite waard is. Hij richt zijn inspanningen daarom ‘voorlopig’ op het behoud van de boeddhistische omroep ‘in eigen land’.

‘Het bundelen van Europese organisaties om tot een Europese boeddhistische omroep te komen, is momenteel niet aan de orde. Maar we onderzoeken alle opties. Ik weet wel dat de programma’s van de BOS ook in andere landen worden uitgezonden.’

Vinden de werknemers van de BOS (in 2013 circa 3,8 fte, onder wie een directeur en een zakelijk leider) voor 1 januari 2016 geen nieuw emplooi, dan verliezen zij hun baan.

Hoewel ‘alle opties’ worden onderzocht, maakt de BOS -ánders dan omroep HUMAN- geen aanstalten een nieuwe omroepvereniging op te richten.

Slaagt zo’n vereniging erin vóór het einde van dit jaar 50.000 leden te werven, dan kan deze door het CvdM worden aangemerkt als aspirant-omroep.

In plaats daarvan voert de BUN een politieke lobby in Den Haag, start de PAR een handtekeningenactie, en begint de St VBOS een campagne om zoveel mogelijk donateurs te werven.

Beïnvloeden

BUN en PAR stellen bij monde van Tilanus en Timmer in het BD dat 50.000 ondertekenaars van een petitie en/of 50.000 nieuwe donateurs voor de vriendenstichting de politieke besluitvorming momenteel nog kunnen beïnvloeden.

Volgens het BD hoopt Timmer dat ‘de christelijke politieke partijen’ de Eerste Kamer zover krijgen dat deze ‘wijzigingen en aanpassingen’ in de nieuwe Mediawet aanbrengt.

Dit is onmogelijk: de Eerste Kamer heeft geen recht van amendement.

De nieuwe ‘achterban’ kan verder op andere manieren van nut zijn, meent Timmer. De ondertekenaars van een petitie kunnen bijvoorbeeld achteraf tot lid van een nieuwe omroepvereniging à la HUMAN worden bestempeld.

‘Hoe groter onze achterban is, hoe beter. Op zich hou ik ook open dat we met 50.000 handtekeningen van sympathisanten een licentie als zelfstandige omroep aan kunnen vragen. Lukt dat niet dan kan die achterban altijd ingezet worden voor het verwezenlijken van eventuele andere plannen om in de lucht te blijven. Daarom zijn die steunbetuigingen niet nutteloos’, tekent het BD uit Timmer’s mond op.

Onduidelijke financiering

Onduidelijk is wie de huidige publiekscampagnes financiert, en hoe. Ook is niet duidelijk waaraan het geld van de nieuwe ‘Vrienden’ wordt besteed.

Neemt hun aantal toe tot 50.000, dan lopen de inkomsten van de stichting op tot een bedrag tussen de € 550.000 en € 1.100.000 per jaar.

In het BD doen Tilanus en Timmer over dit onderwerp geen uitspraken. Omdat het financiële beheer in handen van één persoon ligt (BOS-directeur en -bestuurslid Laetitia Schoofs) en de stichting geen jaarrekeningen opmaakt, bestaat geen onafhankelijk financieel toezicht.

Ontvalt de BOS -en dus de St VBOS- na 31 december 2015 het bestaansrecht, dan bepaalt het bestuur van de vriendenstichting (lees: Schoofs) aan welke ‘rechtsopvolger’ het overgebleven geld wordt uitgekeerd. Dit betekent dat Schoofs eigenmachtig kan besluiten het geld dat de vriendenstichting vanaf nu ophaalt, te besteden aan een ander doel of andere organisatie dan waarvoor de donateurs in de buidel tasten.

Haaks op statuten

Statuten Stichting Vrienden van de BOS: Art. 3.1: De geldmiddelen van de stichting bestaan uit: a. het stichtingskapitaal; b,. hetgeen de stichting bij erfenis, legaat of schenking mocht verkrijgen; de donaties en abonnementsgelden, voornoemd; de aan de stichting toe te kennen subsidies; inkomsten uit andere hoofde. Art. 3.2: Het beheer over de geldmiddelen wordt gevoerd door de zakelijk directeur van de Boeddhistische Omroep Stichting (BOS) in zijn hoedanigheid van bestuurder van de stichting. Art. 3.3: Het bestuur maakt elk jaar een jaarrekening op, laat deze controleren door een accountant en publiceert deze in de “BOS-nieuwsbrief”. Art. 13.6: Een overschot na vereffening wordt uitgekeerd aan de Boeddhistische Omroep Stichting (BOS), of haar eventuele rechtsopvolger.

Dit alles staat haaks op de statuten van de vriendenstichting (art. 4.2). Deze verplichten een bestuur dat uit minimaal twee leden bestaat: een voorzitter, een secretaris-penningmeester.

De BOS-statuten (art. 6.4) schrijven voor dat bestuursleden (Schoofs is conform de statuten als statutair directeur tevens uitvoerend bestuurslid) onafhankelijk moeten zijn. Zo mogen ze geen bestuurder zijn van een ‘entiteit waarmee de stichting op structurele wijze op geld waardeerbare rechtsverhandelingen verricht’. Een ‘entiteit’ is volgens de statuten een rechtspersoon die aan de BOS is verbonden.

Het BOS-bestuur heeft in de statuten (art. 6.4) de mogelijkheid hiervan af te wijken. Wel bepaalt art. 15.1 dat het bestuur dient te waken tegen verstrengeling van belangen. Daarvan is volgens lid 4 bijvoorbeeld sprake zodra ‘op geld waardeerbare rechtshandelingen’ worden verricht tussen de BOS en een rechtspersoon van wie een BOS-bestuurder bestuurslid is. Schoofs heeft als BOS-directeur en -bestuurslid direct financieel belang bij het behoud van omroeporganisatie BOS (of haar rechtsopvolger) na 2015 dat de vriendenstichting moet helpen realiseren.

De BOS vermeldt in haar Jaarrekening 2012 een stijging van het aantal donateurs: van 1.489 naar 1.569 (+5,3%). Het bedrag dat de stichting dat jaar wegens ‘verenigingsactiviteiten’ aan de BOS overmaakt, daalt: van € 28.173 naar € 27.385 (-2,7%). Waarom de opbrengst terugloopt, legt het BOS-bestuur in de Jaarrekening niet uit. Bij gebrek aan jaarrekeningen van de vriendenstichting is niet na te gaan hoe de inkomsten, uitgaven en vermogenspositie van deze stichting zijn opgebouwd.

Centraal Bureau Fondsenwerving

Directeur Adri Kemps van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) zegt dat de St VBOS niet bij het CBF bekend is. Indien de statuten en de activiteiten van de stichting erop gericht zijn om onder het publiek fondsen te werven voor de publieke omroep BOS kan dit als een steunstichting worden beschouwd.

Het CBF houdt zich niet bezig met het toezicht op de publieke omroepen. Het zegt dat hierover navraag kan worden gedaan bij het CvdM.

‘Wat fondsenwerving betreft adviseren wij altijd transparantie. Dus jaarrekeningen opmaken, laten controleren en publiceren. Zo laat je als organisatie zien wat je met het geld van donateurs doet.’

Het CBF verstrekt onafhankelijk keurmerken en certificaten aan fondsenwervende goededoeleninstellingen die voldoen aan strenge eisen. Instellingen met het CBF-Keurmerk of -Certificaat genieten het vertrouwen van donateurs en geefpubliek.

Het CBF is toezichthouder op fondsenwervende instellingen en adviseert daarover ministeries, provincies en gemeenten. Sinds de oprichting in 1925 houdt het CBF alle mogelijke gegevens bij over fondsenwerving en goede doelen in Nederland.

Sandor Varga (CIPO) benadrukte in zijn antwoord op vragen over de bestuurssamenstelling en financiële verslaglegging van de St VBOS tegenover • open boeddhisme • dat bij een publieke omroep geen ‘onzichtbare potjes’ of ‘financiële vrijplaatsen’ kunnen zijn.

Het staat open voor wetenschappelijke doeleinden en overige onderzoeken. Het bureau wordt opgevoerd in een bericht in Dagblad Trouw (3 september 2013) over de stichtingen Alpe d’HuZes en Inspire2Live.

Kemps’ oordeel over de rol van het CvdM is in lijn met dat van secretaris Sandor Varga van de Commissie Integriteit Publieke Omroep (CIPO).